PartyzanciAK » Przerzuty i kurierzy » Przerzuty i Kurierzy z książki Rotmistrza Budarkiewicza - AK NA PODHALU - Na kurierskich szlakach

Przerzuty i Kurierzy z książki Rotmistrza Budarkiewicza - AK NA PODHALU - Na kurierskich szlakach

PDFDrukujEmail
Spis treści
Przerzuty i Kurierzy z książki Rotmistrza Budarkiewicza - AK NA PODHALU
NA KUR. SZL.
NA KUR. SZL.
NA KUR. SZL.
NA KUR. SZL.
NA KUR. SZL.
NA KUR. SZL.
Wszystkie strony

    Niektórzy docierali tam górskim szlakiem przez Prehybę. Dalszą drogę przez granicę uciekinierzy odbywali pod opieką miejscowych przewodników, między innymi późniejszego kuriera Franciszka Koterby. W połowie października OOB podporządkowała się centralnej organizacji ruchu oporu w Polsce — Służbie Zwycięstwu Polski, również agendy graniczne OOB przekazane zostały nowej organizacji, która wkrótce znacznie rozbudowała sieć przerzutową. Komenda Główna SZP wysłała do Nowego Sącza dwóch mieszkańców tego miasta: por. Konstantego Gucwę „ Góral”i Jana Freislera ,,Sądeckiego” zadaniem zorganizowania grupy kurierów, wyszukania punktów etapowych i wytyczenia tras przerzutów w rejonie Beskidu Sądeckiego.
Wkrótce zorganizowali zespół kurierów działający w oparciu o ośrodek przerzutów w Budapeszcie. Zaplecze dla tych działań zapewniał Związek Walki Zbrojnej organizowany w kraju od stycznia 1940 r. na bazie SZP.
    Łączność z zagranicą koordynował V Oddział Komendy Głównej ZWZ. W kierunku południowym akcją nadzorowała krakowska baza przerzutowa ZWZ Obszaru Południe, który tworzyły Okręgi: Śląski i Krakowski. W południowo-zachodniej części Okręgu Krakowskiego powstały Inspektoraty ZWZ w Nowym Sączu i w Nowym Targu. W 1941 r. połączono je w jeden Inspektorat Nowy Sącz, który w tym kształcie organizacyjnym funkcjonował  także po zmianie nazwy ZWZ na Armię Krajową w lutym 1942 do końca okupacji.
Na terenie obu inspektoratów działały rejony przerzutowe. Nowosądecki dysponował dwoma trasami o kryptonimach: ,,Dunajec" i „Poprad". W zespole, sądeckim, którym kierował do swej tragicznej śmierci przy przekraczaniu granicy w marcu 1941 r. por. Gucwa, chodzili między innymi znani kurierzy: Jan Freisler, Roman Stramka, Leopold Kwiatkowski, Zbigniew Ryś.
   Trasy posiadały kilkanaście wariantów. Granicę skwacką przekraczano w okolicach Przełęczy Tylickiej, Muszyny, lecz najczęściej w rejonie Piwnicznej i Szczawnicy. W tym wypadku droga kurierów prowadziła z Nowego Sącza brzegiem Popradu do Rytra, stąd doliną Wielkiej Roztoki i stokami masywu Radziejowej do Kosarzysk. Granicę kurierzy przechodzili w pobliżu szczytu Eliaszówki.
W pierwszych miesiącach okupacji chodzono także przez Prehybę. Uciekinierzy wraz ze swymi przewodnikami zatrzymywali się czasem w schronisku, korzystając z życzliwości gospodarza Walentego Symeli. Stąd schodzili do Szczawnicy Wyżniej i przez Jarmutę osiągali granicę i położoną w dole, po słowackiej strome, Leśnicę.
Trasą tą chodził także, prowadząc uchodźców, Julian Zubek, późniejszy dowódca oddziału partyzanckiego operującego w Beskidzie Sądeckim. Szlak z Nowego Sącza przez Prehybę do Szczawnicy lub Krościenka przemierzali często, w zimie na nartach, łącznicy z komórki łącznościowej nowosądeckiego Inspektoratu ZWZ. Komórka, kierowana przez por. Karola Głoda, organizowała meliny i punkty etapowe na trasach przerzutowych, pełniła także rolę ochrony przerzutów. Łącznicy por. Głoda spotykali się na Prehybie lub pobliskiej Skałce ze szczawnickimi kurierami, przejmując od nich pocztę, pieniądze, czasem broń, które pozostawiali na punktach kontaktowych w Nowym Sączu,
    Przez Słowację wytyczono kilka dróg kurierskich. Kurierzy korzystali tamz pociągu, później zwykle z umówionych, taksówek, które woziły również kurierów z tras przekraczających granicą w rejonie Tatr, Spiszą i Orawy. Nieocenione usługi oddali słowaccy kierowcy: Józef Lach z Popradu, Józef Hudec z Twardoszyna i spiski Niemiec Otton Ludwigh Kieżmarku.. Granicę słowacko -węgierską kurierzy przekraczali zazwyczaj w okolicach Koszyc lub Różniawy, dalej podróżowali znacznie już spokojniej i bezpieczniej pociągiem do Budapesztu.



 

© 2008 Partyzanci AK

Poprawny? XHTML i CSS.